โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) หรือที่เรียกว่าอัมพฤกษ์ เป็นภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยง เนื่องจากหลอดเลือดตีบ หลอดเลือดอุดตัน หรือหลอดเลือดแตก ทำให้เนื้อเยื่อสมองถูกทำลาย ส่งผลให้การใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วยลดลงอย่างมาก การกายภาพบำบัดเป็นวิธีสำคัญในการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคนี้ โดยเฉพาะในช่วง 3-6 เดือนแรก ซึ่งสมองสามารถฟื้นฟูได้ดีที่สุด
อาการที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
- แขนขาอ่อนแรง: ไม่สามารถขยับหรือช่วยเหลือตัวเองได้
- ปากเบี้ยวและการสื่อสารผิดปกติ: พูดไม่ชัด กลืนลำบาก
- ชาแขนขา: ไม่รู้สึกเมื่อสัมผัสของร้อนหรือของมีคม
- ข้อไหล่หลวม: เกิดจากกล้ามเนื้อรอบหัวไหล่อ่อนแรง
- กล้ามเนื้อเกร็งกระตุก: พบได้ในระยะต่อมาของอัมพาต
- แขนและมือปวดบวม: เกิดจากการไม่เคลื่อนไหวของแขนและขา
วิธีการบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
- ปัญหาแขนและขาอ่อนแรง: ควรทำกายภาพบำบัด เช่น ฝึกนั่ง ยืน เดิน และทำกิจวัตรประจำวัน เช่น การรับประทานอาหาร ใส่เสื้อผ้า อาบน้ำ เป็นต้น
- ปัญหากล้ามเนื้อเกร็ง: การออกกำลังเคลื่อนไหวข้อต่อ ดัดหรือยืดเหยียดกล้ามเนื้อ การใช้เครื่องมือทางกายภาพบำบัด หรือการฉีดยาลดเกร็ง ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ
- ปัญหาแผลกดทับ: การจัดท่านอนที่ถูกต้องเพื่อป้องกันแผลกดทับและชะลอการยึดติดของข้อต่อ
- ปัญหาการกลืน: ฝึกกล้ามเนื้อที่ใช้ในการรับประทานอาหารและฝึกกลืนอย่างเหมาะสมเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน
- ปัญหาการสื่อสาร: ฝึกการสื่อสารเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถสื่อสารได้มากที่สุด
การทำกายภาพบำบัดเป็นส่วนสำคัญในการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถกลับมาทำกิจวัตรประจำวันได้ใกล้เคียงปกติ และลดภาวะพึ่งพิงผู้อื่น
การฟื้นฟูผู้สูงอายุหลังโรคหลอดเลือดสมองด้วยกายภาพบำบัดเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการช่วยให้ผู้ป่วยกลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ไม่ว่าจะอยู่ที่บ้านหรือศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ การดูแลที่เหมาะสมจะช่วยให้ผู้สูงอายุยิ้มได้ทุกวันและมีสุขภาพดีต่อไป
